Tijd om je taalkennis eens op te frissen! Veel Nederlanders staan er eigenlijk niet vaak bij stil waar de Nederlandse woorden die ze zo vaak (of juist zo weinig) gebruiken vandaan komen. Zonde eigenlijk, want veel woorden hebben een mooie, minder mooie of juist enorm opvallende betekenis. Daarnaast is het interessant om te weten wanneer deze woorden ooit het leven in zijn geroepen en door wie ze vandaag de dag veel gebruikt worden. In dit artikel van annotatie.nl behandelen we het woord ‘matineus’. Waar komt het vandaan, in wat voor context wordt het gebruikt en hoe kun je het zelf toepassen in je vocabulaire?
Het ontstaan van het woord matineus
Om te begrijpen wat een matineus persoon precies betekent, moeten we eerst terug naar het ontstaan van het woord matineus. Daarvoor maken we een uitstapje naar onze buren in het zuiden: de Fransen hebben hier namelijk veel mee te maken. Het woord ‘Matineus’ is afkomstig van het woord ‘Matin’, wat in het Frans ‘ochtend’ betekent. Het heeft echter ook nog een veel oudere geschiedenis: het Franse woord Latijn is namelijk afkomstig van het woord ‘matinum’, uit het Latijn. Dit betekent ook ochtend. Het Latijn had dit woord vormgegeven naar aanleiding van Matuta, de godin van de dageraad. Het woord maturus, waar haar naam vandaag kwam, wordt vaak gebruikt om iets aan te duiden wat vroeg of rijp is. Interessant, hè?
Betekenis
Nu je weet hoe het woord ‘matineus’ is ontstaan, heb je wellicht al een vermoeden wat het woord matineus in de Nederlandse spreektaal zou kunnen betekenen. Een matineus persoon is iemand die gewend is om vroeg op te staan, oftewel zijn of haar tijd in de ochtenden door te brengen. Iemand een matineus persoon noemen is dus eigenlijk hetzelfde als vroege vogel tegen iemand zeggen.
Gebruik
Hoe je het woord ‘matineus’ kunt gebruiken? Bijvoorbeeld door het te gebruiken in een context waar je aangeeft dat je juist helemaal geen ochtendmens bent. Wanneer iemand bijvoorbeeld voorstelt om 08:00 ’s ochtends al samen koffie te drinken, zou ej bijvoorbeeld kunnen antwoorden: “sorry, dat zit er voor mij helaas echt niet in, ik ben absoluut geen matineus mens”. Wanneer iemand je vraagt of je het erg zou vinden om bijvoorbeeld een uurtje eerder op kantoor te komen, zou je ook juist kunnen zeggen: “Geen probleem, ik ben een ontzettend matineus mens, dus daar heb ik geen moeite mee”. Je geeft hiermee aan dat je je senang voelt bij vroege ochtenden en geen moeite hebt met het vroeg uitkomen van je bed.
Trivia
Naast een matineus persoon wordt ook het woord Matinee regelmatig gebruikt, zeker in de theaterwereld. We begrijpen dat je benieuwd bent wat dit dan voor betekenis heeft. Met een matinee wordt vaak een middagvoorstelling bedoeld. Een soiree is in dat geval een avondvoorstelling. Men verwacht dat het komt doordat de avondvoorstellingen in een theater vaak erg duur waren en daardoor vooral geschikt voor de bourgeoisie. Als je een simpele arbeider was, om het maar even oneerbiedig te stellen, dan kon je de avondvoorstellingen niet betalen maar had je misschien wel genoeg geld om de middagvoorstellingen (de matinees) te kunnen betalen.