We hebben het allemaal wel eens meegemaakt: je denkt “Nog één potje” en ineens is het twee uur ‘s nachts. Hoe komt het dat sommige online games je compleet in hun greep houden, terwijl andere na vijf minuten al vervelen?
Dat heeft alles te maken met hoe deze spellen zijn ontworpen – en natuurlijk je eigen voorkeur. Ontwikkelaars weten precies welke psychologische trucjes ze moeten toepassen om je keer op keer terug te laten komen. En nee, dat is geen toeval.
De magie van onvoorspelbaarheid
Ken je dat gevoel als je een beloning krijgt in een game, maar je wist van tevoren niet precies wát je ging krijgen? Dat heet een variabel beloningssysteem en het is hetzelfde mechanisme dat gokautomaten zo spannend en aantrekkelijk maakt.
Soms win je iets groots, soms iets kleins, en soms… helemaal niets. Maar juist die onvoorspelbaarheid maakt het spannend. Stel je voor dat je bij elk gevecht in een game altijd precies dezelfde beloning zou krijgen. Saaaaai.
Games als Fortnite of Call of Duty: Warzone spelen hier slim op in met hun lootboxes en willekeurige beloningen. Je weet nooit precies wat je krijgt, en dat maakt het des te verleidelijker om door te blijven spelen. Net als een gokker die “nog één keer” aan de hendel trekt, in de hoop op de jackpot.
Lichtjes, geluiden en dopamine-explosies
Denk even terug aan een arcadehal: knipperende lichten, opzwepende geluidseffecten, en een constante stroom aan actie. Online games doen precies hetzelfde, maar dan op je scherm. Elke keer als je een vijand verslaat, een level omhoog gaat of een beloning krijgt, word je beloond met een flitsende animatie en een lekker pling geluidje.
Deze tactieken werken rechtstreeks in op je brein, waar dopamine – de ‘beloningsstof’ – vrijkomt. Hetzelfde principe wordt toegepast in casino’s, waar alles is ontworpen om je in de flow te houden. Hoe vaker je een kleine dosis dopamine krijgt, hoe meer je blijft spelen.
Professionele beoordelingswebsite pokerscout.com rankt Bitcoin casino’s in Nederland en hieruit komt naar voren dat de beste casino’s steevast inzetten op mooie promoties en de beste (en spannendste) casinospelletjes, wat natuurlijk erg aantrekkelijk is voor spelers – en waardoor ze bij dat specifieke casino blijven terugkomen.
De kracht van sociale interactie
Een game in je eentje spelen kan leuk zijn, maar multiplayer-games zijn een heel ander beest. Waarom? Omdat je zowel tegen de game speelt als tegen (of met) andere spelers. Dit zorgt ervoor dat je meer betrokken raakt.
Neem bijvoorbeeld FIFA of League of Legends. Je wilt niet alleen winnen, maar ook laten zien hoe goed je bent. En als je een potje verliest, tja… dan wil je revanche. Of denk aan World of Warcraft, waar je samen met vrienden enorme eindbazen verslaat. Het sociale aspect zorgt ervoor dat je blijft terugkomen, zelfs als de gameplay zelf misschien niet eens zo spectaculair is.
Daarbovenop komen nog de leaderboards, die je rangschikken op basis van prestaties. Als je nét buiten de top 10 staat, wil je natuurlijk nog één potje spelen om die plek te veroveren. En als je eindelijk op de eerste plek staat? Dan moet je die verdedigen.
FOMO: De angst om iets te missen
Een truc die veel moderne games gebruiken, is het creëren van tijdelijke evenementen en beloningen. Denk aan een speciale skin die alleen deze week verkrijgbaar is, of een in-game toernooi dat maar een paar dagen duurt. Dit speelt in op FOMO (Fear of Missing Out), oftewel de angst om iets te missen.
Fortnite en Genshin Impact zijn hier meester in. Ze laten je voelen dat als je niet nu speelt, je iets unieks misloopt. En dat gevoel is zeer effectief. Voor je het weet, log je toch weer in om even snel die exclusieve beloning te scoren.
Het gevoel van progressie
Games zijn verslavender als ze je een gevoel van vooruitgang geven. Niemand wil stilstaan. Daarom hebben veel online games een leveling-systeem: hoe meer je speelt, hoe sterker je wordt. Dit kan in de vorm van XP, nieuwe wapens, betere uitrusting, of cosmetische upgrades.
Dit is een voornaam aspect van het zogenaamde “gamification”, wat deze gaming-technieken naar andere sectoren brengt – omdat het zo effectief is bij het stimuleren van gedrag bij consumenten.
Neem Call of Duty, waar je steeds nieuwe wapens en “attachments” vrijspeelt. Of Diablo, waar je na elk gevecht betere loot kan krijgen. Dat gevoel van vooruitgang houdt je geboeid, want je wilt altijd nét iets beter worden.
Het eindeloze ‘bijna gewonnen’ gevoel
Dit is misschien wel de gemeenste truc van allemaal. Je kent het wel: je verliest nét een potje, maar je had bijna gewonnen. Nog één ronde en het lukt wél!
Dit effect zie je overal: in Battle Royale-games waarin je als tweede eindigt, in online poker waar je een ‘bijna perfecte’ hand hebt, of in Dark Souls, waar die eindbaas nog maar één klap nodig had. Het gevoel dat je er bijna was, zorgt ervoor dat je niet wilt stoppen. Je wilt bewijzen dat je het kan.