Papyrus is een vorm van papier die in Egypte gebruikt werd om op te schrijven. Hier werden ook hiërogliefen en dergelijke op geschreven. Het is een voorloper op het papier en karton dat we vandaag de dag kennen. Ongeveer vijfduizend jaar geleden werd papyrus veel gebruikt.
Ben je benieuwd waar papyrus precies van gemaakt werd? Lees dan snel verder om erachter te komen!
Wat is papyrus?
Als eerste is het handig om te weten wat papyrus precies is. Dit is namelijk niet altijd even duidelijk. Papyrus is de voorloper van het papier dat we vandaag de dag kennen. In de tijd van de oude Egyptenaren werd papyrus gebruikt om op te schrijven. Dit deden ze door hiërogliefen te maken.
Papyrus wordt gemaakt van een speciale plant genaamd de papyrusplant. De wetenschappelijke naam hiervoor is Cyperus Papyrus. De stengels van deze plant werden overlappend naast elkaar gelegd en samengeperst. Hierdoor ontstond er een soort stevige platen waar op geschreven kon worden.
De papyrusplant werd groeide langs de oever van de Nijl, waardoor deze goed beschikbaar was door heel Egypte heen.
Hoe werd papyrus gemaakt?
Het maken van papyrus was erg ingenieus en arbeidsintensief. De stengels van de papyrusplant werden eerst geoogst om vervolgens in lange, dunne repen gesneden te worden. Vervolgens werden deze repen in twee lagen gelegd. De eerste laag werd verticaal gelegd terwijl de andere horizontaal gelegd werd.
Vervolgens werd dit aan elkaar geperst, waardoor het kleverige sap van de klant als een soort bindmiddel de repen aan elkaar hechtte. Door de lagen stevig op elkaar te drukken en vervolgens te laten drogen, ontstond er een stevig papyrus vel.
Het behandelen en gebruiken van papyrus
Als de vellen papyrus gedroogd waren, werden ze behandeld met een soort lijm, die ervoor zorgde dat de inkt niet uit ging vloeien. Vervolgens werden de vellen glad gemaakt om een goed oppervlak te creëren om op te schrijven.
Om het schrijven makkelijker te maken, werd vaak de kant met de horizontaal gesorteerde repen gebruikt om op te schrijven. De bladnerven konden namelijk als schrijflijnen dienen. Dit is één van de redenen waarom wij vandaag de dag ook horizontaal schrijven.
Papyrus was vrij broos en werd daarom regelmatig opgerold om vervoerd of bewaard te worden. De lange teksten werden op meerdere vellen geschreven die aan elkaar werden geplakt om een boekrol te vormen.
Het gebruik van papyrus in de geschiedenis
In de geschiedenis van het schrift speelde papyrus een essentiële rol. Het werd gebruikt voor verschillende documenten. Zo werd het gebruikt voor administratieve teksten, juridische teksten, literaire werken en religieuze geschriften.
Ook de kwaliteit van papyrus varieerde enorm. Zo werden fijnere, wittere en gladdere vellen als hoger gewaardeerd en kostten ze ook meer.
Later kwam er perkament, wat gemaakt werd van dierenhuiden, en nog later papier. Papier werd geïntroduceerd door de Chinezen en hiermee nam het gebruik van papyrus langzaam maar zeker af. Tegen de 12e eeuw was papyrus ruimschoots vervangen door de nieuwe materialen, ondanks dat het nog af en toe gebruikt werd in sommige gebieden.
Moderne ontdekkingen van papyrus
Tot het midden van de 19e eeuw waren er slechts een aantal documenten van papyrus bekend. De eerste moderne ontdekking van een papyrusrol werd gedaan in 1752. Deze ontdekking heeft ons veel geleerd over de oude beschaving die papyrus gebruikten en hebben bijgedragen aan ons begrip van hun cultuur en geschiedenis.
Voor de historici en archeologen blijft papyrus een interessant onderwerp. Ook blijven nieuw ontdekte papyrusrollen een waardevol inzicht in de wereld van het oude Egypte en de klassieke oudheid.
Hoe werd papyrus gemaakt?
Het maken van papyrus werd gedaan in vier stappen:
1. Verzamelen van de papyrusplant
Als eerste moest de papyrusplant verzameld worden. Dit was een stengelige plant die tot vier meter hoog kon worden en een dichte driehoekige doorsnede had. De stengels werden geoogst en in stukken gesneden van ongeveer 30 centimeter lang.
2. Voorbereiden van de stengels
Vervolgens werden de gesneden stengels in water gelegd om ze te weken. Hierdoor werden de stengels zacht gemaakt en werden de suikers opgelost. Dit duurde enkele dagen. Na het weken moesten de stengels geschild worden om de buitenste laag te verwijderen en de vezels bloot te leggen.
3. Snijden en lijmen van de papyrus
Nadat de vezels weer droog zijn gemaakt, werden ze in dunne reepjes gesneden, die vervolgens in overlappende patronen werden gelegd, zowel horizontaal als verticaal. Vervolgens werden de lagen samengeperst en gelijmd door de natuurlijke suikers die de vezels bij het drogen uitharden en de lagen aan elkaar hechten.
4. Drogen en glad maken
De geperste en gelijmde papyrus werd vervolgens droog gemaakt door het in de zon te leggen. Na het drogen werd het oppervlak glad gemaakt, meestal met een steen of gereedschap, om een uniform en bruikbaar paneel om op te schrijven te creëren. Hierdoor ontstond er een schrijfbaar materiaal.